परिचय

कोलकातास्थित नेपाली महावाणिज्यदूतावास नेपालको सबैभन्दा पुराना कूटनीतिक नियोगहरू मध्ये एक हो। यस दूतावासले नेपाली नागरिकहरू र विदेशीहरूलाई विभिन्न कन्सुलर सेवा प्रदान गर्दछ। नेपाली नागरिकहरूलाई राहदानी जारी गर्ने, विभिन्न किसिमका सिफारिस पत्रहरू तथा नेपालीहरूलाई भारतमा कुनै पेशा, व्यावसाय, अध्ययन वा अन्य कुनै कानून बमोजिम गर्न मिल्ने कामका लागि नेपाल सरकारको आपत्ति नरहरेको प्रमाणपत्र (No Objection Certificate) उपलब्ध गराउने कार्यहरु यस्ता सेवामा समावेश रहेका छन्। सरकारी कागजातहरूको प्रमाणीकरण, नेपालीहरू उद्धार तथा नेपाली नागरिकहरूको स्वदेश फिर्तीसम्बन्धी कार्यहरू पनि दूतावासका प्रमुख प्राथमिकताहरू हुन्।

नेपालका लागि पश्चिम बंगालको महत्त्व

पश्चिम बंगाल व्यापार (निर्यात तथा आयात), रोजगारी, संस्कृति, सामाजिक सम्बन्ध, पर्यटन, आदि विविध क्षेत्रमा नेपालको लागि अत्यन्त महत्वपूर्ण स्थान हो। नेपालको व्यापार, अर्थतन्त्र तथा सामाजिक संरचनामा पश्चिम बंगालको विशेष प्रभाव रहेको छ। वास्तवमा कोलकाता करिडोर नेपालको तेस्रो मुलुकहरूसँगको व्यापारका लागि ज्यादै महत्वपूर्ण छ। कोलकाता र हल्दिया बन्दरगाहहरूले नेपालको लागि विशेष महत्त्व राख्छन्।

पारवहन तथा यातायात सहकार्य

नेपालको लागि विश्वभरबाट समुद्री मार्ग हुँदै आउने आयातित वस्तुहरू सहज रूपमा ढुवानी गर्न महावाणिज्यदूतावासले महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। यी वस्तुहरू कोलकाता र हल्दिया बन्दरगाह हुदै रेल तथा ट्रकमार्फत नेपाल ढुवानी हुन्छ। व्यापार र यातायातसम्बन्धी कार्यहरूलाई प्रभावकारी रूपमा सञ्चालन गर्न कोलकातास्थित भारतीय निकायहरूसँग दूतावासले राम्रो सम्बन्ध स्थापित गर्ने गरेको छ। मुख्य रूपमा कोलकाता भन्सार, कोलकाता बन्दरगाह प्राधिकरण, भारतीय रेलवे तथा कन्टेनर कर्पोरेशन अफ इण्डिया लिमिटेड (CONCOR) सँग दूतावासको समन्वय रहन्छ।

आर्थिक कूटनीति र सांस्कृतिक प्रवर्द्धन

नेपालको मूल विदेश नीति अनुकूल महावाणिज्यदूतावासले आर्थिक कूटनीति प्रवर्द्धनका गतिविधिहरू नियमित रूपमा सञ्चालन गर्दछ। नेपाली पर्यटन, भाषा, संस्कृति, मूल्य र नेपालको गरिमा अभिवृद्धि गर्नु दूतावासको प्राथमिक उद्देश्य रहेको छ। यसै सन्दर्भमा, दूतावासले भारतीय अधिकारीहरू, नेपाली समुदाय, कल्याणकारी समाजहरू, व्यवसायिक तथा व्यावसायिक संघसंस्थाहरूसँग नियमित रूपमा अन्तर्क्रिया पनि गर्ने गर्दछ।

नेपाली नागरिकहरूको उद्धार र सहायता

साथै, महावाणिज्यदूतावासले नेपाली नागरिकहरूको उद्धार र स्वदेश फिर्तीलाई उच्च प्राथमिकता दिएको छ। पश्चिम बंगालको क्षेत्रमा अलपत्र परेका, हराएका वा समस्यामा परेका नेपाली नागरिकहरूको द्रुत तथा प्रभावकारी उद्धार तथा फिर्ती सुनिश्चित गर्न दूतावास सक्रिय रूपमा संलग्न छ।

अन्तमा,

कोलकातास्थित नेपाल महावाणिज्यदूतावासले द्विपक्षीय सम्झौता, अन्तर्राष्ट्रिय कानून तथा प्रचलनहरूको सीमाभित्र रही नेपाल सरकारबाट प्राप्त जिम्मेवारीहरू कुशलतापूर्वक निर्वाह गरिरहेको छ।